Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Południe” Polscy Spadochroniarze Wojskowi
Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Południe” Polscy Spadochroniarze Wojskowi powstała w roku 2004 jako inicjatywa kilku osób zainteresowanych propagowaniem historii Polskich Wojsk Powietrznodesantowych. Twórcami i członkami grupy są żołnierze rezerwy wojsk powietrzno-desantowych, oddziałów rozpoznawczych i innych formacji jak i pasjonaci wojsk desantowych. Poprzez swoje hobby i posiadaną wiedzę, przenoszą część historii w czasy współczesne. Większość członków grupy zamieszkuje na terenie południowej Polski. Działalność grupy polega na wystąpieniach publicznych związanych z wydarzeniami historycznymi, festynach, zlotach oraz współpracy z muzeami i innymi instytucjami chcącymi propagować dobre imię polskiego spadochroniarza. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że GRH „Południe”, jako pierwsza zainicjowała odtwarzanie postaci żołnierzy znanych w całym kraju „Czerwonych Beretów” (6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa – obecna 6 Brygada Powietrznodesantowa) z okazji 50-lecia powstania 6 PDPD zaprezentowała się w defiladzie podczas uroczystości na krakowskich Błoniach. Dysponujemy oryginalnym sprzętem, który nie tylko można oglądać, ale także dotykać i przymierzać.
Współpracujemy z harcerzami z ZHP, szczególnie mocno związani jesteśmy z 139 HDSp. im Bohaterów spod Arnhem, która to prowadzi Harcerską Izbę Pamięci 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej i Cichociemnych Spadochroniarzy AK. Współpracujemy również z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Muzeum Broni Spadochronowej Skrzydlata Piechota, Centrum Szkolenia Spadochronowego Służb Mundurowych SSSO oraz krakowskim oddziałem Związku Polskich Spadochroniarzy.
Nasi członkowie są kolekcjonerami wszelkich pamiątek związanych z wojskami powietrznodesantowymi, w swoich zbiorach posiadają wiele unikatowych eksponatów. Głównym celem Grupy jest popularyzowanie wiedzy o historii polskich jednostek spadochronowych. Mamy nadzieję ,że przez naszą działalność pomagamy w podtrzymaniu pamięci o bardzo elitarnych formacjach jakimi byli i są POLSCY SPADOCHRONIARZE. Z dniem 24.02.2016 nasza Grupa przekształciła się w Stowarzyszenie i została zarejestrowana w Sądzie z nadanym numerem NIP i KRS.
Głównym orędownikiem stworzenia polskiej dywizji powietrzno – desantowej był gen. broni Józef Kuropieska. Formowanie 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno – Desantowej rozpoczęło się w czerwcu 1957 roku, na podstawie rozkazu Nr 0048/Org. Ministra Obrony Narodowej z 15 czerwca 1957 roku i rozkazu Nr 00400/Org. dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 26 czerwca 1957 roku, na bazie 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty. Dowódcą 6 PDPD został płk Bolesław Chocha. Pierwszych żołnierzy służby zasadniczej wcielono w listopadzie 1957 roku, przysięgę złożyli oni w styczniu 1958 roku na Rynku Krakowskim. 22 lipca 1958 roku Dywizja po raz pierwszy zaprezentowała się w bordowych beretach, od których została wzięta używana do dziś popularna nazwa polskich spadochroniarzy „czerwone berety”. Warto zauważyć iż początkowo rozważano również wprowadzenie beretów w kolorze szarym (na wzór 1 SBS) lub niebieskim (na wzór radzieckich jednostek powietrzno – desantowych). Ostatecznie zdecydowano się na berety bordowe, zbliżone do noszonych przez spadochroniarzy armii zachodnich. W szkoleniu spadochroniarzy korzystano szeroko z doświadczeń 1 SBS (przy udziale byłych podkomendnych gen. Sosabowskiego – płk. Władysława Stasiaka, por. Stanisława Noconia i por. Władysława Brzega) jak i ze wzorów radzieckich. Oprócz szkolenia bojowego i spadochronowego prowadzono też szkolenie narciarskie i wspinaczkowe. Duży nacisk kładziono na wyszkolenie do działań dywersyjnych, będących swego rodzaju „drugą specjalnością” polskiego desantu.
Historia
Dywizja stacjonowała w Krakowie, Niepołomicach, Bielsku-Białej i Oświęcimiu (do 1976r.).
Ważnym wydarzeniem w historii 6 PDPD – dowodzonej wówczas przez gen. bryg. Edwina Rozłubirskiego (partyzanta AL., powstańca warszawskiego, odznaczonego Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari V Klasy) – były ćwiczenia „Burza Październikowa” w 1965 roku w rejonie Erfurtu w NRD. Był to jedyny przypadek desantowania całości sił Dywizji. Zaprezentowany w ich trakcie wysoki poziom wyszkolenia przyniósł 6 PDPD uznanie oraz opinię doborowej, elitarnej jednostki WP. Z tego okresu pochodzi znana do dziś oznaka rozpoznawcza „czerwonych beretów” w postaci spadochronu z orłem i wieńcem.
W 1968 roku 6 PDPD uczestniczyła w Operacji „Dunaj” – interwencji Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Dzięki wysokiemu poziomowi dyscypliny w strefie odpowiedzialności Dywizji nie doszło do żadnego incydentu z użyciem broni pomiędzy żołnierzami polskimi a czeskimi żołnierzami lub cywilami.
W 1973 roku Dywizji powierzono zadanie sformowania Polskiej Jednostki Specjalnej Pokojowych Sił ONZ, skierowanej następnie na Półwysep Synaj w celu nadzorowania rozejmu pomiędzy Izraelem a państwami arabskimi. Od tej jednostki rozpoczęła się trwająca do dziś historia polskiego udziału w operacjach pokojowych prowadzonych przez ONZ.
Przez cały czas swego istnienia 6 PDPD była elitarnym, najlepiej wyszkolonym związkiem taktycznym WP, w pełni rozwiniętym i jak na owe czasy nowocześnie wyposażonym i uzbrojonym.
W początkowym okresie podstawową indywidualną bronią strzelecką żołnierzy Dywizji były pistolety maszynowe PPS, następnie zastąpione karabinkami AK (w wersji z kolbą składaną) i AKMS. Wykorzystywano też polskie PM-63. Specjalnie dla jednostek powietrznodesantowych opracowano wersje kbkg AK-GN wz. 1960/1972 przystosowaną do miotania granatów nasadkowych, z szybkoodłączalną kolbą drewnianą. Strzelcy wyborowi uzbrojeni byli w karabiny SWD.
Jako broń zespołową wykorzystywano karabiny maszynowe RPD, RPKS i PK. Obrona przeciwlotnicza bazowała na przeciwlotniczych karabinach maszynowych PKM-2 (w latach sześćdziesiątych zastąpionych przez działa przeciwlotnicze ZU-23-2) i przenośnych wyrzutniach rakiet 9K32 Strzała 2. Środkami przeciwpancernymi były granatniki przeciwpancerne RGPpanc-2 i RGPpanc-7 oraz wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych 3M6 Trzmiel i 9K11 Malutka. W latach 70-yh wprowadzono na uzbrojenie nowsze modele PPK – 9K11 Fagot i 9K115 Metys.
Wykorzystywano też działa bezodrzutowe SPG-9, B-10 i B-11. Artylerię stromotorową tworzyły moździerze kalibru 82 i 120 mm oraz moździerze automatyczne kalibru 82 mm 2B9 Wasilok.
Artylerię rakietową tworzyły polskiej konstrukcji wyrzutnie WP-8z.
Podstawowymi środkami transportowymi były samochody terenowe GAZ-69 i UAZ-469 oraz ciężarowe Star-66 i Star-660.
35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej jako jedyna jednostka 6 PDPD używał pojazdów gąsienicowych – dział samobieżnych ASU-85.
Dywizja wielokrotnie zmieniała strukturę organizacyjną.
Początkowo w skład Dywizji wchodziły:
9 Szkolny Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
16 Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
10 Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie (w 1958 roku przebazowany do Oświęcimia)
5 Dywizjon Artylerii w Krakowie
W 1959 r. w skład Dywizji włączono 19 Samodzielny Batalion Rozpoznawczy. Miał on zostać przeniesiony z Wrocławia do Krakowa jednak ostateczne został przeniesiony do Bielska – Białej.
W 1961 roku sformowano 26 Batalion Dywersyjno – Rozpoznawczy w Krakowie, a 19 Samodzielny Batalion Rozpoznawczy przeformowano na 19 Batalion Powietrznodesantowy.
Po koniec 1961 roku w skład 6 PDPD wchodziły:
10 Batalion Powietrznodesantowy w Oświęcimiu
16 Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
19 Batalion Powietrznodesantowy w Bielsku – Białej
9 Szkolny Batalion Powietrznodesantowy w Niepołomicach
26 Batalion Dywersyjno – Rozpoznawczy w Krakowie
5 Dywizjon Artylerii w Krakowie
22 Kompania Obrony Przeciwchemicznej w Krakowie
6 Kompania Obsługi Skoków w Krakowie
6 Kompania Łączności w Krakowie
11 Kompania Saperów w Krakowie
15 Kompania Medyczna w Krakowie
6 Kompania Transportowo-Gospodarcza w Krakowie
6 Bateria Przeciwlotnicza PKM-2 w Krakowie
Ośrodek Szkolno-Techniczny w Krakowie
Z końcem 1963 roku 5 Dywizjon Artylerii przeformowano na 5 Dywizjon Artylerii Mieszanej.
W 1964 roku na bazie 6 Kompanii Transportowo-Gospodarczej, 6 Kompani Obsługi Skoków oraz Ośrodka Szkolno-Techniczny sformowano 6 Batalion Zaopatrzenia i Remontu. Ze składu Dywizji wyszedł 26 Batalion Dywersyjno – Rozpoznawczy (następnie przeformowany w 1 Batalion Szturmowy i przeniesiony do Dziwnowa). Sformowano 48 Kompanię Rozpoznawczą.
W 1966 roku sformowano 35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej (Kraków), uzbrojony w działa samobieżne ASU-85, przystosowane do transportu lotniczego.
W 1967 roku 19 Batalion Powietrznodesantowy zmienił nazwę na 18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy.
Również w 1967 roku Dywizja przeszła na etat pokojowo – wojenny. Po zmianach w jej skład wchodziły:
10 Batalion Powietrznodesantowy im. Ludowych Partyzantów Śląskich w Oświęcimiu
16 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Bielsku-Białej
33 Batalion Powietrznodesantowy (Rezerwowy) w Oświęcimiu
6 Szkolny Batalion Powietrznodesantowy w Niepołomicach
6 Batalion Zabezpieczenia i Remontu w Krakowie
6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Krakowie
5 Dywizjon Artylerii Mieszanej w Krakowie
35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej w Krakowie
22 Kompania Chemiczna w Krakowie
24 Kompania Zabezpieczenia Zrzutowisk i Lądowisk – Kraków
39 Kompania Ochrony i Regulacji Ruchu – Kraków
48 Kompania Rozpoznawcza – Kraków
6 Kompania Łączności – Kraków
11 Kompania Saperów – Kraków
15 Kompania Medyczna – Kraków
Na początku lat 70-ych 33 Batalion Powietrznodesantowy przeniesiono z Oświęcimia do Niepołomic.
W 1975 r w skład 6 PDPD wchodziły:
6 Batalion Powietrznodesantowy w Niepołomicach
10 Batalion Powietrznodesantowy im. Ludowych Partyzantów Śląskich w Oświęcimiu (w 1976 roku przeniesiony do Krakowa)
16 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Bielsku-Białej
33 Batalion Powietrznodesantowy (Rezerwowy) w Niepołomicach (rozwiązany w 1976 r.)
6 Batalion Zabezpieczenia i Remontu w Krakowie (w 1975 r. przeformowany w 8 Batalion Zabezpieczenia)
5 Dywizjon Artylerii Mieszanej w Krakowie
6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Krakowie (w 1976 r. zastąpiony przez 120 baterię artylerii przeciwlotniczej)
35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej w Krakowie – Rakowicach (rozwiązany w 1976 r.)
6 Kompania Łączności w Krakowie
11 Kompania Saperów w Krakowie
15 Kompania Medyczna w Krakowie (w 1975 r. weszła w skład 8 Batalionu Zabezpieczenia)
22 Kompania Chemiczna w Krakowie
24 Kompania Zabezpieczenia Zrzutowisk i Lądowisk (w 1975 r. weszła w skład 8 Batalionu Zabezpieczenia)
39 Kompania Obsługi i Regulacji Ruchu w Krakowie (w 1975 r. weszła w skład 8 Batalionu Zabezpieczenia)
48 Kompania Rozpoznawcza w Krakowie
W 1985 roku na bazie 120 baterii artylerii przeciwlotniczej sformowano 26 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej.
Wato zaznaczyć iż niejednokrotnie identyfikowano 1 Batalion Szturmowy oraz 56, 62 i 48 kompanię specjalną jako wchodzące w skład 6 PDPD – co służyło również ich kamuflażowi.
W 1986 roku 6 PDPD została przeformowana w 6 Pomorską Brygadę Powietrzno – Desantową. W ostatnim okresie funkcjonowania jako Dywizji w jej skład wchodziły:
6 Batalion Powietrznodesantowy w Niepołomicach
10 Batalion Powietrznodesantowy im. Ludowych Partyzantów Śląskich w Krakowie
16 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Krakowie
18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy w Bielsku-Białej
8 Batalion Zabezpieczenia w Krakowie
26 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej.
5 Dywizjon Artylerii Mieszanej w Krakowie
22 Kompania Chemiczna w Krakowie
48 Kompania Rozpoznawcza w Krakowie
11 Kompania Saperów w Krakowie