Formowanie

Dywizja została sformowana na podstawie rozkazu Nr 0048/Org. Ministra Obrony Narodowej z 15 czerwca 1957 roku i rozkazu Nr 00400/Org. dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 26 czerwca 1957 roku,
na bazie 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty.
Stan etatowy dywizji powietrznodesantowej przewidywał 2013 żołnierzy
i 36 pracowników kontraktowych. Uzbrojenie dywizji stanowić miało:
111 ręcznych karabinów maszynowych, 35 ciężkich karabinów maszynowych, 14 wielkokalibrowych karabinów maszynowych,
117 granatników przeciwpancernych, 45 dział bezodrzutowych
i 45 moździerzy.

Inicjatorem stworzenia zupełnie nowego w LWP rodzaju wojsk był ówczesny dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego, gen. bryg.
Józef Kuropieska. Pierwszym dowódcą 6 PDPD został płk dypl.
Bolesław Chocha, pełniący tę funkcję w latach 1957–1960.
W związku z brakiem doświadczenia w organizowaniu tego typu jednostek, wzorowano się na 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej PSZ na Zachodzie gen. Sosabowskiego, korzystając z wiedzy i doświadczeń byłych spadochroniarzy 1 SBS, przywróconych do czynnej służby wojskowej w 6 DPD.

Żołnierze dywizji nosili charakterystyczne bordowe berety dlatego przylgnęła do nich nazwa „Czerwone berety”.
Ponadto żołnierze użytkowali mundury polowe odmiennego wzoru niż
w pozostałych rodzajach wojsk. Uzyskali także prawo do występowania poza rejonami zakwaterowania w mundurach polowych z podwiniętymi rękawami, co na ówczesne czasy było ewenementem.

Dywizja w czasie pokoju była podporządkowana dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W czasie mobilizacji miała być przeformowana
w 6 Brygadę Powietrznodesantową i podporządkowana dowódcy Frontu Polskiego.

20 października 1959 roku w skład dywizji został włączony 19 Samodzielny Batalion Rozpoznawczy, który w 1961 roku został przemianowany na 19 Batalion Powietrznodesantowy, a w 1967 roku na 18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy. Jednostka stacjonowała w garnizonie Bielsko.

W 1964 roku został sformowany 6 Batalion Zabezpieczenia i Remontu,
a dwa lata później 35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej.
W grudniu 1967 roku został sformowany rezerwowy 33 Batalion Powietrznodesantowy i 6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej.

Bezpośrednio przed wprowadzeniem stanu wojennego 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa otrzymała rozkazy: 12 grudnia o godz. 24.00, 10 batalion, siłami 220 ludzi, pod dowództwem kpt. Jacka Kapłona, zajmuje w Warszawie Pałac Kultury i Nauki oraz Centrum Polskiego Radia
i Telewizji przy ul. Woronicza, 16 batalion dostaje rozkaz zajęcia lotniska Okęcie. O godz. 6.00 13 grudnia 1981 r. siły główne (komp. szturmowa
i pododdziały wsparcia) lądują na lotnisku Okęcie (desant lądujący)
i wykonują zadanie. 15 grudnia – Pozostałe w koszarach w Krakowie
2 kompanie szturmowe 16 bpd biorą udział w pacyfikacji Huty im. Lenina (HiL), w następnych dniach dołączają do nich dwie kompanie szturmowe 10 batalionu. Współdziałają z oddziałami MO i ZOMO w dalszych działaniach na terenie HiL.

W 1986 roku dywizja przemianowana została na 6 Pomorską Brygadę Powietrznodesantową, która w 1992 roku przeformowana została
w 6 Brygadę Desantowo-Szturmową, aby 1 lipca 2010 roku ponownie zostać przemianowaną na 6 Brygadę Powietrznodesantową.

Struktura organizacyjna 6 DPD w 1975 roku

Oznaka	Oddział/pododdział	Miejsce stacjonowania	Uwagi
	Dowództwo 6 PDPdes[1]	Kraków
	6 batalion powietrznodesantowy	Niepołomice
	10 batalion powietrznodesantowy	Oświęcim
	16 Kołobrzeski batalion powietrznodesantowy	Kraków
	18 Kołobrzeski batalion powietrznodesantowy	Bielsko-Biała
	9 szkolny batalion powietrznodesantowy	Niepołomice	przeformowany w 6 bpd
	33 batalion powietrznodesantowy (rezerwowy)	Niepołomice	rozwiązany w 1976
	6 batalion zabezpieczenia i remontu	Kraków	przeformowany w 8 bzab
	5 dywizjon artylerii	Kraków	przeformowany w 5 dam
	5 dywizjon artylerii mieszanej	Kraków
	6 dywizjon artylerii przeciwlotniczej	Kraków	przekształcony w 120 baplot
	35 dywizjon artylerii samobieżnej	Kraków-Rząski	rozwiązany w 1976
	6 kompania łączności	Kraków
	11 kompania saperów	Kraków
	15 kompania medyczna	Kraków	weszła w skład 8 bzab
	22 kompania chemiczna	Kraków
	24 kompania zabezpieczenia zrzutowisk i lądowisk		weszła w skład 8 bzab
	39 kompania obsługi i regulacji ruchu	Kraków
	48 kompania rozpoznawcza	Kraków
	8 batalion zabezpieczenia (*)		od 1976

Dowódcy dywizji

Stopień	Imię i nazwisko	Okres pełnienia służby
ppłk dypl. / gen. bryg.	Bolesław Chocha	1957 – XII 1960
płk dypl.	Józef Mroczko	cz.p.o. XII 1960 – 1961
płk dypl.	Ryszard Banach	1961 – 1963
płk dypl.	Kazimierz Makarewicz	1963
płk dypl./gen. bryg.	Edwin Rozłubirski	VIII 1963 – III 1968
płk	Musiał	cz.p.o. III – VIII 1968
gen. dyw.	Edward Dysko	VIII 1968 – 1972
płk dypl.	Florian Bogacki	p.o. 1972–1973
gen. bryg.	Marian Zdrzałka	1973–1983
płk dypl.	January Komański	1983–1986

W kulturze masowej

• Czerwone berety – polski film przygodowy z 1962 roku w reżyserii Pawła Komorowskiego na podstawie noweli Pół godziny przyjaźni Albina Siekierskiego
• Z jasnego nieba – polski film dokumentalny z 1966 roku przedstawiający ćwiczenia 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej pod kryptonimem „Burza październikowa” w Niemczech w miejscowości Erfurt w roku 1965.

Przypisy

1. W strukturze organizacyjnej Dowództwa 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej występowały następujące komórki: Sztab, dowództwo artylerii, szefowie służb, Wydział Techniczny, Wydział Polityczny, Kwatermistrzostwo.

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Hubert Marcin Królikowski: 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1997. ISBN 83-87103-19-5.

żródło Wikipedia